Hepatit C virüsü (HCV), Flaviviridae ailesindeki Hepacivirus içinde sınıflandırılan pozitif zincirli bir RNA virüsüdür. Hepatit C virüsü (HCV), siroz ve hepatosellüler karsinom (HCC) dahil olmak üzere kronik karaciğer hastalıklarının önemli bir nedenidir ve dünya nüfusunun yaklaşık %3'ünü enfekte eder. HCC en yaygın karaciğer kanseri tipidir ve dünyadaki kanserle ilgili ikinci ölüm nedenidir. Farklı bazı miRNA'ların, HCV enfeksiyonu sırasında viral replikasyonun ve patogenezin düzenlenmesinde önemli roller oynadığı belirlenmiştir.
MikroRNA'lar (miRNA'lar), gen ekspresyonunu post-transkripsiyonel olarak düzenleyen, ~22 nükleotid uzunluğundaki endojen kaynaklı kodlanmayan RNA molekülleridir. Hedeflenen mRNA yolaklarındaki özelliklere göre miRNA’ların onkojenik ve tümör süpresör fonksiyonları bulunmaktadır. Tümör süpresör miRNA ekspresyonundaki azalma ve onkogen ekspresyonundaki artış tümör oluşumunu beraberinde getirir. miRNA’lar, hücresel çoğalma, hücre ölümü, metastaz ve epitelyal-mezenkimal geçiş (EMT) gibi çeşitli mekanizmalar yoluyla hareket ederek HCC yayılımına katkıda bulunurlar. Tümör baskılayıcı olarak başta miR-148-a, miR-122 ve miR-200 ailesi üyeleri gelirken, bunlardan miR-122 üzerinde en çok çalışılan ve HCC yolaklarında en sık karşılaşılan moleküldür. İnflamasyon, fibrozis ve steatoz gelişiminde miR-122 ekspresyonu, hem biyobelirteç hem de terapötik ajan olarak regüle edilebilir. miR-152 ve miR-224 ün de HCC tanısında biyobelirteç olarak kullanılmasına yönelik birçok çalışma mevcuttur.
Sonuç olarak, HCC patogenezinde bilinmezler azaldıkça ve miRNAların fonksiyonları çözüldükçe hem tanıda hem de tedavide kullanılabilecekleri aşikardır. Bu mikromoleküllerin ekspresyonlarındaki ipuçları daha fazla çalışma ile aydınlığa kavuştuğunda spesifik ve kolay tanımlanabilir biyobelirteçler olarak kullanıma girecektir.
Anahtar Kelimeler: HCV, HCC, miRNA, biyobelirteç
|
