Giriş ve Amaç: Pandemi sürecinde, SARS-CoV-2 yayılımını önlemek için maske kullanımı tavsiye edilmesine rağmen uzun süre maske kullanımı bir takım sorunlara neden olmuştur.2020 Haziran ayında ilk kez maskeye bağlı kuru göz (MADE) tarif edilmiştir. Bu çalışmanın amacı pandemi sürecinde ikinci basamak devlet hastanesinde sağlık çalışanlarında maske kullanımına bağlı kuru göz parametrelerindeki değişimleri araştırmaktır.
Yöntem: Pandemi süresince göz hastalıkları polikliniğine başvuran sağlık çalışanlarının dosyaları geriye dönük tarandı. Schirmer testleri, gözyaşı kırılma zamanları (GKZ),oküler yüzey hastalık indeksi (OYHİ) , kahve ve sigara alışkanlıkları, ek hastalıkları, maske kullanımı kaydedildi. Göz cerrahisi geçirmiş olanlar ile topikal damla kullanan olgular çalışmaya alınmadı. SPSS 23 ile istatistiksel analizi yapıldı.
Bulgular: Olguların 72’si kadın 71’i erkek olmak üzere yaş ortalaması 42,0 ± 0,1 (yıl) ‘dir. Sabah GKZ değeri 17,2 ±4,4 sn akşam 12,0 ±3,9 sn iken Schirmer testi değeri sabah 14,3 ±3,6 mm akşam 13,9 ±2,9 mm saptanmıştır (p<0,001). 12 saat ve üzeri maske kullananlarda ort. Schirmer testi değeri 13,4± 2,4 mm anlamlı düşük saptandı(p:0,016). Kahve kullananlarda OYHI skoru 15,9± 9,1 yüksek iken GKZ 12,6± 3,2 sn anlamlı düşük bulunmuştur (p<0,001). Ek hastalığı olanlarda OYHI skoru 16,6± 9,5 anlamlı düşük saptanmıştır (p<0,001). Kadınlarda ort. Schirmer testi 12,6± 2,5 mm anlamlı düşük bulunmuştur (p<0,001).
Tartışma: CoVİD-19 yayılımını önlemek için sosyal mesafe, maske kullanımı ve hijyen kurallarına uymak önemlidir. Uzamış maske kullanımı solunum sıkıntısı, başağrısı,cilt irritasyonu ve gözlüklerde buğulanma olabileceği gibi kuru göze neden olabilir.Yapmış olduğumuz çalışmada akşam saatlerinde GKZ süresi ve Schirmer testi değeri sabah saatlerine göre istatistiksel olarak anlamlı azalmıştır. Bu durumun maske kulllanımına bağlı hava akımının yanlış yönlenmesine bağlı gözyaşı film tabakasının buharlaşması nedeniyle olabileceği gibi takılan maskelerin alt göz kapağını mekanik olarak dışa doğru çekerek ektropiyona sekonder neden olabilir.
Bayanlarda ort. Schirmer testi değeri anlamlı düşük çıkmasının nedeni bayanlardaki hormonal değişimlerin Schirmer testine olan etkisi nedeniyle olabilir.
Kahve kullananlarda yapılan çalışmalarda kuru göz sendromu ile anlamlı ilişki saptanmamasına kendi çalışmamızda OYHI skoru anlamlı yüksek saptanırken GKZ anlamlı düşük saptanması kahve alımına bağlı uyku miktarının az olması ve gün boyunca gözün açık olmasına bağlı oküler yüzeydeki gözyaşı film tabakası buharlaşması nedeniyle olabilir.
Ek hastalığı olanlarda OYHI skoru yüksek saptanmasının nedeni yaşa bağlı değişimlere bağlı olabilr.
Sigara içenlerde yapılan çalışmalarda korneal ve konjoktival duyarlılıkta azalma, korneal punktat boyanmada artış ve gözyaşı film tabakasının en dış kısmındaki lipit tabakasında hasara neden olarak GKZ kısalmasına neden olduğu belirtilmiş. Bizim çalışmamızda ise GKZ normal iken Schirmer testi değeri anlamlı düşük saptanmıştır.
Sonuç maske kullanımı hayat kurtarıcı olabilirken oftalmologlar olarak maske kullanımının getirmiş olduğu riskleri gözardı etmeden kuru göz şikâyetlerini göz önünde bulundurmalıyız.
Anahtar Kelimeler: Kuru göz, Maskeye bağlı kuru göz, Pandemi süreci, SARS-CoV-2
|
