Yanýk tüm yaþ gruplarýnda gerçekleþebilen, özellikle pediatri hastalarýn mortalite ve morbiditesini önemli düzeyde etkileyen fizyopatolojik ve travmatik bir süreçtir. Yanýk, sadece çocuk ve aileyi deðil; toplumu da ilgilendiren týbbi, psikososyal ve ekonomik açýdan birçok etkileri bulunan travmatik bir yaralanmadýr. Bu derleme çalýþmasýnýn amacý çocuklarda yanýk bakýmýnda hemþirelik uygulamalarý ve yaklaþýmlarý hakkýnda literatür destekli kanýt temelli bilgi vermektir. Yanýk, çoðunlukla önlenebilir olup çocuk ve yaþlýlarda daha çok meydana gelirken primer olarak etkilenen deri olsada ilk müdahalede klinik gözlem iyi yapýlarak tedavi yöntemini belirlemek iyileþme sürecini hýzlandýrýr. Bununla birlikte, çocuklarda yanýðýn deðerlendirilmesi, çocuklar için uygun tedavi ve yaklaþýmlarýn deðerlendirilmesi farklýlýklar göstermektedir. Ýlk önce çocuklarda yanýðýn deðerlendirilmesinde; hastanýn yaþý, yanýðýn derinliði ve geniþliði, lokalizasyonu gibi faktörler önemlidir. Yanýðýn etyolojisine göre de uygulamalar farklýlýklar göstermektedir. Çocuklarda yanýðýn etyolojisinde; alev (yangýn), sýcak sývýlar (haþlanma), sýcak veya çok soðuk cisimlerle temasý içine alan termal yanýklar, kimyasal, elektrik ve radyasyon yanýklarý yer almaktadýr. Çocuklarýn yanýk tedavisi ve bakýmýndaki amaç yanýðýn sistemik ve lokal etkilerini ortadan kaldýrmak, cildin fonksiyonunu geri kazandýrmak ve estetik kaygýyý ortadan kaldýrmaktýr. Bu amaçlar doðrultusunda yanýk tedavisi; sývý replasmaný, yara bakýmý, enfeksiyon kontrolü, aðrý kontrolü, cerrahi tedavi ve metabolizma kontrolünü içermektedir. Hemþirelerin, bu süreçte yara bakýmýný saðlamak, hastanýn sývý elektrolit eksikliðini gidermek, aðrý yönetimini saðlamak, hastanýn ve ebeveynlerin fiziksel ve emosyonel durumuna iliþkin kaygýlarýný gidermek gibi önemli rolleri vardýr. Hemþirelere yanýðýn bakýmýnda hizmet içi eðitimlerin ve sertifikalarýn verilmesi önem taþýmaktadýr. ORCID NO: 0000-0002-9494-7283
Anahtar Kelimeler: Bakým, Çocuk, Hemþire, Tedavi, Yanýk
|
