Giriþ: Multipl skleroz (MS) hastalarýnda motor, duyusal ve nöropsikiyatrik problemler, yorgunluk ve uyku sorunlarý gibi birçok semptom geliþebilmekte ve bu semptomlar hastalarý yalnýzlýða ve sosyal izolasyona sürükleyebilmektedir. Bu çalýþmanýn amacý MS’li bireylerde semptom yükü, sosyal izolasyon, yalnýzlýk ve yalnýzlýk tercihi arasýndaki iliþkiyi incelemektir.
Materyal ve Metod: Tanýmlayýcý nitelikte olan bu çalýþma Kasým 2022- Þubat 2023 tarihleri arasýnda bir üniversite hastanesinin nöroloji polikliniðine kayýtlý MS hastalarý ile gerçekleþtirildi. 18 yaþ üzeri, çalýþmaya katýlmaya istekli toplam 147 hasta çalýþmaya dahil edildi. Veri toplamak amacýyla hasta bilgi formu, engellilik düzeyini belirlemek için Multipl Skleroz Semptom Ölçeði, Sosyal Ýzolasyon Ölçeði, Yalnýzlýk Ölçeði ve Yalnýzlýk Tercihi Ölçeði kullanýldý.
Bulgular: Çalýþmaya katýlan toplam 147 hastanýn yaþ ortalamasý 40.23(±11.0) ve %66.7’si kadýn idi. Hastalarýn %40.8’i ilk ve orta öðretim düzeyinde eðitime sahipti ve iþsizlik oraný %5.4’tü. Hastalarýn semptom yükü ölçeði puaný 44.25(±19.9), sosyal izolasyon ölçeði puaný 16.90(±4.57), yalnýzlýk ölçeði puaný 21.57 (±5.30) ve yalnýzlýk tercihi ölçeði puaný ise 19.42 (±4.55) olarak bulunmuþtur. Hastalarýn semptom yükü puanýnýn yaþ (p=0.025) ve hastalýk süresi (p=0.037) ile pozitif korelasyon gösterdiði, eðitim durumuna (p=0.035) ve MS klinik tipine (p=0.023) göre de anlamlý farklýlaþtýðý saptandý. Sosyal izolasyon (p=0.008) ve yalnýzlýk (p=0.006) ölçek puanlarýnýn medeni duruma göre farklýlaþtýðý, boþanmýþ/dul hastalarda daha sosyal izolasyon ve yalnýzlýk puanlarýnýn daha yüksek olduðu görüldü. MS semptom ölçeði puanýnýn sosyal izolasyon (p<0.001), yalnýzlýk (p<0.001) ve yalnýzlýk tercihi (p=0.029) ölçeklerinin tamamý ile anlamlý ve pozitif korelasyon gösterdiði belirlendi.
Sonuç: MS hastalarýnýn semptom yükü arttýkça hastalarýn sosyal izolasyon ve yalnýzlýk düzeylerinin de arttýðý görülmektedir. Dolayýsýyla etkili semptom kontrolünün hastalarýn yalnýzlýk düzeyini azaltmada etkili olacaðý söylenebilir.
Anahtar Kelimeler: Multipl Skleroz, Semptom Yükü, Yalnýzlýk, Sosyal Ýzolasyon, Yalnýzlýk Tercihi
|
