Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB), anormal sosyal etkileşim, bozulmuş iletişim ve tekrarlayan davranış kalıpları ile karakterize nörogelişimsel bir bozukluktur. Otizmli çocukların ebeveynleri çoğunlukla çocuklarının geleceğine yönelik kaygı yaşamaktadır. Yaşanılan kaygıyı azaltmada algılanan sosyal destek önemli bir rol oynamaktadır. Tanımlayıcı ve ilişki arayıcı türde olan bu çalışmada aileye sağlanan sosyal destek ile otizm derecesinin, gelecek planlarına olan etkisini incelemek ve otizm şiddetinin, ebeveynlerin algıladıkları sosyal destek düzeylerini ne derecede yordadığını belirlemek amaçlanmıştır. Çalışmaya Gaziantep ilindeki 1 devlet, 3 özel merkezde eğitim gören 123 OSB tanılı çocuğun ebeveynleri dahil edilmiştir. Veriler Sosyodemografik Bilgi Formu, Aile Destek Ölçeği, Gilliam Otistik Bozukluk Derecelendirme Ölçeği-2-Türkçe Revizyon, Geleceğe İlişkin Plan Ölçeği ile toplanmıştır. Ebeveynlerin %84.6’sının gelecek endişesi hissettiği, %27.6’sının OSB’li çocuklarının bakımlarını gelecekte ailelerinden birinin üstleneceğini düşündüğü belirlenmiştir. Algılanan sosyal desteğin yükselmesi ebeveynlerin geleceğe ilişkin plan yapabilmelerini sağlamaktadır. Eşlerinden daha fazla destek alabilenlerin yakın ilişki, duygusal, bilgisel, maddi destek ve bakım desteği algısı, eşinden daha az az yardım görenlerden yüksek bulunmuştur. Çocuğun yaşı arttıkça ebeveynin algıladığı sosyal, duygusal destek ve yakın ilişki desteği azalmaktadır. Erkek ebeveynler daha yüksek bakım desteği hissetmektedirler. Bir işte çalışmak bakım ve yakın ilişki desteği algısını arttırmaktadır. Maddi destek almak sosyal destek algısını yükseltmektedir. Gelir düzeyinin düşük olması ebeveynlerin geleceğe ilişkin planlamalarını olumsuz etkilemektedir. Otizm derecesi ebeveynlerin geleceğe ilişkin plan yapması üzerine etki yapmamaktadır. Otizm derecesinin düşük olması duygusal destek algısını arttırmıştır. Psikiyatri hemşirelerinin; OSB’li çocukların bakım sürecinde ebeveynlere sosyal destek kaynaklarına ulaşabilmesi konusunda rehberlik etmenin, ailelerin geleceğe ilişkin planlama yapmalarına olumlu etkileri olacağını bilerek uygulamalarını planlamaları önerilmektedir.
Bu çalışma Gaziantep Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü birinci yazara ait "Yüksek Lisans Tezi"nden üretilmiştir. “Etik Kurul Raporu vardır. (Gaziantep Üniversitesi Etik Kurul Numarası: 2022/165 Tarih: 11.05.2022 ve izinleri alınmış). ORCID NO: 000-0001-6123-6891, 0000-0001-8188-3930
Anahtar Kelimeler: Otizm, Gelecek Planları, Sosyal Destek, Psikiyatri Hemşireliği.
|
