Bu araþtýrma, biliþsel davranýþçý yaklaþým temelli psikoeðitimin deprem yaþamýþ beliren yetiþkinlerin biliþsel duygu düzenleme stratejilerine ve olumsuz duygusal semptom düzeylerine etkisini belirlemek amacýyla randomize kontrolü deneysel bir çalýþma olarak yürütülmüþtür. Araþtýrmanýn örneklemini 18-29 yaþ aralýðýndaki 61 (30 müdahale, 31 kontrol) deprem yaþamýþ beliren yetiþkin oluþturmuþtur. Araþtýrmanýn verileri 23 Ekim 2023-20 Aralýk 2023 tarihlerinde ‘‘Kiþisel Bilgi Formu’’, ‘‘Biliþsel Duygu Düzenleme Ölçeði (BDDÖ)’’ ve ‘‘Depresyon, Anksiyete, Stres Ölçeði (DASÖ-21)’’ ile toplanmýþtýr. Biliþsel Davranýþçý Yaklaþým Temelli Psikoeðitim Programý hafta da 2 gün ve toplam 9 oturum grup eðitimi þeklinde uygulanmýþtýr. Psikoeðitim Programý öncesi müdahale ve kontrol grubunda bulunan beliren yetiþkinlerin uyumlu biliþsel duygu düzenleme stratejilerini orta düzeyde kullandýklarý ve depresyon, anksiyete ve stres düzeylerinin orta düzeyde olduðu görülmüþtür. Psikoeðitim Programý sonrasý müdahale grubunun uyumlu biliþsel duygu düzenleme alt ölçekleri toplam puan ortalamalarýnýn kontrol grubundan anlamlý düzeyde yüksek olduðu ve müdahale grubunun Depresyon, Anksiyete, Stres alt ölçekleri toplam puan ortalamalarýnýn kontrol grubundan anlamlý düzeyde düþük olduðu belirlenmiþtir (p<0.05). Psikoeðitim Programý sonrasý müdahale ve kontrol grubunun grup içi karþýlaþtýrýlmasýnda, müdahale grubunun son test ve izlem test uyumlu biliþsel duygu düzenleme alt ölçekleri toplam puan ortalamalarýnýn anlamlý þekilde artýðý ve Depresyon, Anksiyete, Stres alt ölçekleri toplam puan ortalamalarýn anlamlý þekilde düþtüðü tespit edilmiþtir (p<0.05). Kontrol grubunun grup içi karþýlaþtýrýlmasýnda, uyumlu biliþsel duygu düzenleme alt ölçekleri ve Depresyon, Anksiyete, Stres alt ölçekleri toplam puan ortalamalarýnda anlamlý bir farklýlýk olmadýðý belirlenmiþtir (p>0.05). Biliþsel Davranýþçý Yaklaþým Temelli Psikoeðitim Programý deprem yaþamýþ beliren yetiþkinlerin uyumlu biliþsel duygu düzenleme stratejilerini kullanma düzeyini artýrmada, uyumsuz biliþsel duygu düzenleme stratejilerini kullanma düzeyini azaltmada ve depresyon, anksiyete, stres düzeylerini azaltmada etkilidir. (Bu çalýþma birinci sýrada yer alan yazarýn doktora tez çalýþmasýndan üretilmiþtir. ORCID NO: 0000-0003-4122-9023)
Anahtar Kelimeler: Biliþsel Davranýþçý Terapi, Beliren Yetiþkinlik, Biliþsel Duygu Düzenleme, Deprem, Olumsuz Duygusal Semptom
|
