Bu araştırma, bilişsel davranışçı yaklaşım temelli psikoeğitimin deprem yaşamış beliren yetişkinlerin bilişsel duygu düzenleme stratejilerine ve olumsuz duygusal semptom düzeylerine etkisini belirlemek amacıyla randomize kontrolü deneysel bir çalışma olarak yürütülmüştür. Araştırmanın örneklemini 18-29 yaş aralığındaki 61 (30 müdahale, 31 kontrol) deprem yaşamış beliren yetişkin oluşturmuştur. Araştırmanın verileri 23 Ekim 2023-20 Aralık 2023 tarihlerinde ‘‘Kişisel Bilgi Formu’’, ‘‘Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği (BDDÖ)’’ ve ‘‘Depresyon, Anksiyete, Stres Ölçeği (DASÖ-21)’’ ile toplanmıştır. Bilişsel Davranışçı Yaklaşım Temelli Psikoeğitim Programı hafta da 2 gün ve toplam 9 oturum grup eğitimi şeklinde uygulanmıştır. Psikoeğitim Programı öncesi müdahale ve kontrol grubunda bulunan beliren yetişkinlerin uyumlu bilişsel duygu düzenleme stratejilerini orta düzeyde kullandıkları ve depresyon, anksiyete ve stres düzeylerinin orta düzeyde olduğu görülmüştür. Psikoeğitim Programı sonrası müdahale grubunun uyumlu bilişsel duygu düzenleme alt ölçekleri toplam puan ortalamalarının kontrol grubundan anlamlı düzeyde yüksek olduğu ve müdahale grubunun Depresyon, Anksiyete, Stres alt ölçekleri toplam puan ortalamalarının kontrol grubundan anlamlı düzeyde düşük olduğu belirlenmiştir (p<0.05). Psikoeğitim Programı sonrası müdahale ve kontrol grubunun grup içi karşılaştırılmasında, müdahale grubunun son test ve izlem test uyumlu bilişsel duygu düzenleme alt ölçekleri toplam puan ortalamalarının anlamlı şekilde artığı ve Depresyon, Anksiyete, Stres alt ölçekleri toplam puan ortalamaların anlamlı şekilde düştüğü tespit edilmiştir (p<0.05). Kontrol grubunun grup içi karşılaştırılmasında, uyumlu bilişsel duygu düzenleme alt ölçekleri ve Depresyon, Anksiyete, Stres alt ölçekleri toplam puan ortalamalarında anlamlı bir farklılık olmadığı belirlenmiştir (p>0.05). Bilişsel Davranışçı Yaklaşım Temelli Psikoeğitim Programı deprem yaşamış beliren yetişkinlerin uyumlu bilişsel duygu düzenleme stratejilerini kullanma düzeyini artırmada, uyumsuz bilişsel duygu düzenleme stratejilerini kullanma düzeyini azaltmada ve depresyon, anksiyete, stres düzeylerini azaltmada etkilidir. (Bu çalışma birinci sırada yer alan yazarın doktora tez çalışmasından üretilmiştir. ORCID NO: 0000-0003-4122-9023)
Anahtar Kelimeler: Bilişsel Davranışçı Terapi, Beliren Yetişkinlik, Bilişsel Duygu Düzenleme, Deprem, Olumsuz Duygusal Semptom
|
