Üretim teknolojileri ile üretim faktörleri dikkate alýndýðýnda Türkiye ve dünyada en riskli alan olarak metal üretim sektörüdür. Bu sektör ekonomik ve diðer faktörler açýsýndan oldukça dikkat çeken ve önemli bir sektördür. Bu sektör birçok farklý üretim parametreleri ile çeþitliliðini içerisinde barýndýrmaktadýr. Özellikle metal imalat iþletmelerinde çalýþanlarýn saðlýðýný korumak için geliþtirilen bütünleþik bir ergonomik risk deðerlendirme süreci oluþan ya da oluþabilecek saðlýk risklerinin önlenmesinde oldukça önemli bir faktördür. Ergonomik risk deðerlendirmesi, iþyerlerindeki potansiyel tehlikeleri ve saðlýk risklerini belirlemek amacý ile iþçilerin maruz kaldýðý koþullarý deðerlendirmek ve uygun önlemleri almak için önemli bir araç oluþturmaktadýr. Yaþanan bu süreç çerçevesinde literatüre yansýyan çalýþmalarý incelediðimizde; reaktif ve proaktif bakýþ açýlarýný içeren dört ana aþamadan oluþtuðunu görmekteyiz. Ýlk aþama olarak farkýndalýk faaliyetlerini içermesi ve iþletmedeki potansiyel riskleri tanýmlamaya yönelik olduðu ortaya çýkmaktadýr. Ýkinci aþama olarak iþ analizi, iþin yapýsýný ve iþçilerin iþyerindeki faaliyetlerini anlamak için kullanýlmaktadýr. Üçüncü aþama olarak maruziyet deðerlendirmesini içermesi ve iþçilerin ne ölçüde risk altýnda olduklarýný saptama sürecini oluþturmaktadýr. Son aþama olarak raporlama, elde edilen verilerin analizini ve sonuçlarýn iþletme yönetimine sunulmasý þeklinderir. Metal imalat iþletmesinde uygulanan bu yaklaþýmlar ergonomik risk faktörlerini tanýmlamak, operasyonlardaki maruziyet düzeylerini deðerlendirmek ve öncelikli aksiyon alanlarýnýn saptanarak etkili bir araç olarak gösterilmesidir. Bu sürecin uygulanmasýyla elde edilen bulgu ile sonuçlar, iþletmelerin çalýþanlarýn saðlýðýný korumak için daha etkili ve yönlendirici bir yaklaþým benimsemelerine olanak saðlamaktadýr. Bu araþtýrma çerçevesinde iþ saðlýðý ve güvenliði alanýnda yapýlan çalýþmalara katkýda bulunmak, metal imalat iþletmelerindeki ergonomik risk deðerlendirmesinin etkin bir þekilde yönetilmesini saðlamanýn ortaya konmasý þeklindedir. Bu çalýþma sonucunda elde edilen bulgu ile sonuçlar; iþletmelerin iþ gücünün saðlýðýný ve refahýný önemseyen bir yaklaþým benimsemesine yardýmcý olacak nitelikte ve içeriktedir. Ayrýca gelecekteki araþtýrmalara rehberlik edebilecek bilgileri barýndýrmaktadýr. Araþtýrýma kapsamýnda literatürde yer alan çalýþmalarýn bulgu ile sonuçlarý deðerlendirilmiþ ve yorumlanarak önerilerde bulunulmuþtur. Elde edilen bulgular doðrultusunda ortaya çýkan sonuçlar incelendiðinde aðýr metal sanayisinde çalýþanlar genellikle kas-iskelet sistemi rahatsýzlýklarý, iþ kazalarý ve solunum yoluyla alýnan metal tozlarýna baðlý saðlýk sorunlarýyla karþýlaþtýklarý görülmektedir. Literatürde yer alan çalýþmalar incelendiðinde bu sektörde çalýþanlarýn sýk sýk iþle ilgili yaralanma ve hastalýklarla karþý karþýya olduðu sonucunu ortaya koymaktadýr. Metal imalat iþletmelerinde çalýþanlarýn saðlýðýný korumak için ergonomik risk deðerlendirme süreçlerinin kullanýlmasý bu nedenle oldukça önemlidir. Yaþanan bu süreçler, iþyerindeki potansiyel tehlikeleri belirlemek ve uygun önlemleri almak için kritik bir rol oynamaktadýr. Ýþ analizi aþamasý, iþin yapýsýný ve çalýþanlarýn iþyerindeki faaliyetlerini anlamak için önemli olmakla birlikte potansiyel risk faktörlerini belirlemede ciddi katký sunmaktadýr. Maruziyet deðerlendirme aþamasý, çalýþanlarýn ne ölçüde risk altýnda olduðunu belirlemeye yardýmcý olarak saðlýk sorunlarýnýn önlenmesine yönelik stratejiler geliþtirmeye katkýda bulunmaktadýr. Kas-iskelet sistemi rahatsýzlýklarý, aðýr yük kaldýrma, tekrarlayan hareketler ve kötü ergonomik koþullar gibi faktörlere baðlý olarak ortaya çýktýðý elde edilen sonuçlar ile saptanan bulgular arasýndadýr. Solunum yoluyla alýnan metal tozlarýna maruz kalma, solunum yoluyla alerjik reaksiyon ile solunum yolu hastalýklarýna neden oluþturduðu yine görülen saðlýk sorunlarý arasýndadýr. Ýþ kazalarý da bu sektörde sýkça görülmekte olup ciddi yaralanmalara ve hatta ölümlere yol açmaktadýr. Bu nedenle, aðýr metal sanayisinde çalýþanlarýn saðlýðýný korumak için etkili önlemler alýnmasý ve ergonomik risk deðerlendirme süreçlerinin uygulanmasý çok önemlidir. ORCID NO: 0000-0001-7076-7766, 0000-0001-7925-5142, 0000-0002-9860-996X, 0000-0002-8973-3002
Anahtar Kelimeler: Ergonomik Risk Deðerlendirmesi, Bütünleþik Yaklaþým, Metal Ýmalat Ýþletmeleri, Çalýþan Saðlýðý, Reaktif ve Proaktif Bakýþ Açýlarý
|
