Üretim teknolojileri ile üretim faktörleri dikkate alındığında Türkiye ve dünyada en riskli alan olarak metal üretim sektörüdür. Bu sektör ekonomik ve diğer faktörler açısından oldukça dikkat çeken ve önemli bir sektördür. Bu sektör birçok farklı üretim parametreleri ile çeşitliliğini içerisinde barındırmaktadır. Özellikle metal imalat işletmelerinde çalışanların sağlığını korumak için geliştirilen bütünleşik bir ergonomik risk değerlendirme süreci oluşan ya da oluşabilecek sağlık risklerinin önlenmesinde oldukça önemli bir faktördür. Ergonomik risk değerlendirmesi, işyerlerindeki potansiyel tehlikeleri ve sağlık risklerini belirlemek amacı ile işçilerin maruz kaldığı koşulları değerlendirmek ve uygun önlemleri almak için önemli bir araç oluşturmaktadır. Yaşanan bu süreç çerçevesinde literatüre yansıyan çalışmaları incelediğimizde; reaktif ve proaktif bakış açılarını içeren dört ana aşamadan oluştuğunu görmekteyiz. İlk aşama olarak farkındalık faaliyetlerini içermesi ve işletmedeki potansiyel riskleri tanımlamaya yönelik olduğu ortaya çıkmaktadır. İkinci aşama olarak iş analizi, işin yapısını ve işçilerin işyerindeki faaliyetlerini anlamak için kullanılmaktadır. Üçüncü aşama olarak maruziyet değerlendirmesini içermesi ve işçilerin ne ölçüde risk altında olduklarını saptama sürecini oluşturmaktadır. Son aşama olarak raporlama, elde edilen verilerin analizini ve sonuçların işletme yönetimine sunulması şeklinderir. Metal imalat işletmesinde uygulanan bu yaklaşımlar ergonomik risk faktörlerini tanımlamak, operasyonlardaki maruziyet düzeylerini değerlendirmek ve öncelikli aksiyon alanlarının saptanarak etkili bir araç olarak gösterilmesidir. Bu sürecin uygulanmasıyla elde edilen bulgu ile sonuçlar, işletmelerin çalışanların sağlığını korumak için daha etkili ve yönlendirici bir yaklaşım benimsemelerine olanak sağlamaktadır. Bu araştırma çerçevesinde iş sağlığı ve güvenliği alanında yapılan çalışmalara katkıda bulunmak, metal imalat işletmelerindeki ergonomik risk değerlendirmesinin etkin bir şekilde yönetilmesini sağlamanın ortaya konması şeklindedir. Bu çalışma sonucunda elde edilen bulgu ile sonuçlar; işletmelerin iş gücünün sağlığını ve refahını önemseyen bir yaklaşım benimsemesine yardımcı olacak nitelikte ve içeriktedir. Ayrıca gelecekteki araştırmalara rehberlik edebilecek bilgileri barındırmaktadır. Araştırıma kapsamında literatürde yer alan çalışmaların bulgu ile sonuçları değerlendirilmiş ve yorumlanarak önerilerde bulunulmuştur. Elde edilen bulgular doğrultusunda ortaya çıkan sonuçlar incelendiğinde ağır metal sanayisinde çalışanlar genellikle kas-iskelet sistemi rahatsızlıkları, iş kazaları ve solunum yoluyla alınan metal tozlarına bağlı sağlık sorunlarıyla karşılaştıkları görülmektedir. Literatürde yer alan çalışmalar incelendiğinde bu sektörde çalışanların sık sık işle ilgili yaralanma ve hastalıklarla karşı karşıya olduğu sonucunu ortaya koymaktadır. Metal imalat işletmelerinde çalışanların sağlığını korumak için ergonomik risk değerlendirme süreçlerinin kullanılması bu nedenle oldukça önemlidir. Yaşanan bu süreçler, işyerindeki potansiyel tehlikeleri belirlemek ve uygun önlemleri almak için kritik bir rol oynamaktadır. İş analizi aşaması, işin yapısını ve çalışanların işyerindeki faaliyetlerini anlamak için önemli olmakla birlikte potansiyel risk faktörlerini belirlemede ciddi katkı sunmaktadır. Maruziyet değerlendirme aşaması, çalışanların ne ölçüde risk altında olduğunu belirlemeye yardımcı olarak sağlık sorunlarının önlenmesine yönelik stratejiler geliştirmeye katkıda bulunmaktadır. Kas-iskelet sistemi rahatsızlıkları, ağır yük kaldırma, tekrarlayan hareketler ve kötü ergonomik koşullar gibi faktörlere bağlı olarak ortaya çıktığı elde edilen sonuçlar ile saptanan bulgular arasındadır. Solunum yoluyla alınan metal tozlarına maruz kalma, solunum yoluyla alerjik reaksiyon ile solunum yolu hastalıklarına neden oluşturduğu yine görülen sağlık sorunları arasındadır. İş kazaları da bu sektörde sıkça görülmekte olup ciddi yaralanmalara ve hatta ölümlere yol açmaktadır. Bu nedenle, ağır metal sanayisinde çalışanların sağlığını korumak için etkili önlemler alınması ve ergonomik risk değerlendirme süreçlerinin uygulanması çok önemlidir. ORCID NO: 0000-0001-7076-7766, 0000-0001-7925-5142, 0000-0002-9860-996X, 0000-0002-8973-3002
Anahtar Kelimeler: Ergonomik Risk Değerlendirmesi, Bütünleşik Yaklaşım, Metal İmalat İşletmeleri, Çalışan Sağlığı, Reaktif ve Proaktif Bakış Açıları
|
