Hepatit C virüsü (HCV), Flaviviridae ailesindeki Hepacivirus içinde sýnýflandýrýlan pozitif zincirli bir RNA virüsüdür. Hepatit C virüsü (HCV), siroz ve hepatosellüler karsinom (HCC) dahil olmak üzere kronik karaciðer hastalýklarýnýn önemli bir nedenidir ve dünya nüfusunun yaklaþýk %3'ünü enfekte eder. HCC en yaygýn karaciðer kanseri tipidir ve dünyadaki kanserle ilgili ikinci ölüm nedenidir. Farklý bazý miRNA'larýn, HCV enfeksiyonu sýrasýnda viral replikasyonun ve patogenezin düzenlenmesinde önemli roller oynadýðý belirlenmiþtir.
MikroRNA'lar (miRNA'lar), gen ekspresyonunu post-transkripsiyonel olarak düzenleyen, ~22 nükleotid uzunluðundaki endojen kaynaklý kodlanmayan RNA molekülleridir. Hedeflenen mRNA yolaklarýndaki özelliklere göre miRNA’larýn onkojenik ve tümör süpresör fonksiyonlarý bulunmaktadýr. Tümör süpresör miRNA ekspresyonundaki azalma ve onkogen ekspresyonundaki artýþ tümör oluþumunu beraberinde getirir. miRNA’lar, hücresel çoðalma, hücre ölümü, metastaz ve epitelyal-mezenkimal geçiþ (EMT) gibi çeþitli mekanizmalar yoluyla hareket ederek HCC yayýlýmýna katkýda bulunurlar. Tümör baskýlayýcý olarak baþta miR-148-a, miR-122 ve miR-200 ailesi üyeleri gelirken, bunlardan miR-122 üzerinde en çok çalýþýlan ve HCC yolaklarýnda en sýk karþýlaþýlan moleküldür. Ýnflamasyon, fibrozis ve steatoz geliþiminde miR-122 ekspresyonu, hem biyobelirteç hem de terapötik ajan olarak regüle edilebilir. miR-152 ve miR-224 ün de HCC tanýsýnda biyobelirteç olarak kullanýlmasýna yönelik birçok çalýþma mevcuttur.
Sonuç olarak, HCC patogenezinde bilinmezler azaldýkça ve miRNAlarýn fonksiyonlarý çözüldükçe hem tanýda hem de tedavide kullanýlabilecekleri aþikardýr. Bu mikromoleküllerin ekspresyonlarýndaki ipuçlarý daha fazla çalýþma ile aydýnlýða kavuþtuðunda spesifik ve kolay tanýmlanabilir biyobelirteçler olarak kullanýma girecektir.
Anahtar Kelimeler: HCV, HCC, miRNA, biyobelirteç
|
