Adipoz doku parakrin ve endokrin hormonlarýn yaný sýra adipokin adý verilen biyoaktif mediatörlerin salýnýmýndan sorumlu bir dokudur. Yeni keþfedilenler arasýnda yer alan omentin önemli mediatörler arasýnda yer almaya baþlamýþtýr. Ýki izoformu bulunan omentinin ‘omentin-1’ dolaþýmdaki ana formudur. Omentin-1 insülin direnci, obezite, dislipidemi gibi metabolik süreçlerin düzenlenmesinde rol oynamaktadýr. Omentin glukoz metabolizmasý ve enerji metabolizmasýnýn bir modülatörü olarak rol oynamaktadýr. Adiponektin gibi omentinin de insülin rolünü ve aktivitesini arttýrdýðý bildirilmektedir. Obeziteye baðlý olarak sirküle omentin düzeyi daha az seyretmektedir. Direkt glukoz emilimi üzerine etkisi hakkýnda yeterli bilgi olmamasýna raðmen AMP ile aktive olan protein kinaz fosforilasyonun artýþýna neden olarak enerji metabolizmasýný düzenlediði düþünülmektedir. Dolaþýmda bulunan omentin düzeyi ile insülin duyarlýlýðý arasýnda pozitif korelasyon görülmektedir. Bu süreçte diyet ve besin ögeleri omentin ekspresyonunu deðiþtirebilmektedir. Özellikle diyet yaðlarýnýn omentin düzeyini etkilediði üzerinde durulmaktadýr. Yüksek yaðlý diyetlerin genellikle omentin gen ekspresyonunda azalmaya neden olmaktadýr. Doymuþ yað asiti serum konsantrasyonunu azaltýrken, tekli doymamýþ yað asitlerinin omentin gen ekspresyonlarýný arttýrmaktadýr. Bununla birlikte makrobesin ögeleri omentin plazma düzeyinde yeterli etki gösterememektedir. Vücut aðýrlýðýndaki deðiþim ve kýsa süreli düþük enerjili diyetler ise omentin düzeyini etkileyen diðer faktörler arasýnda yer almaktadýr. Bu derlemede omentinin diyete ve besin ögesine baðlý deðiþimi ve glukoz metabolizmasý ile insülin direnci üzerine etkileri incelenmiþtir. ORCID NO: 0000-0002-8047-2926
Anahtar Kelimeler: omentin, diyet, insülin direnci, glukoz metabolizmasý
|
