Majör Depresif Bozukluk (MDB), önemli kiþisel ve sosyoekonomik maliyetleri olan, orta yaþ grubunda ve kadýnlarda daha çok görülen yýkýcý, yaygýn bir kronik hastalýktýr. MDB, sürekli düþük ruh hali, körelmiþ veya yokluk deneyimine sebep olmasýnýn yaný sýra çok çeþitli biliþsel, fiziksel ve dolayýsýyla yaþam kalitesine etki eden belirtilere de sebep olmaktadýr. Nöroinflamasyon üzerindeki etkisi de dahil olmak üzere, baðýþýklýk sistemi, MDB’de önemli bir rol oynar. MDB’si olan bireylerin %40-60'ýnda, mikrobiyota-baðýrsak-beyin ekseni (MBBE) kapsamýnda özellikle stresörlere tepki sonucu oluþan hipotalamik-pituiter-adrenal (HPA) eksen aktivitesinin düzensizliði görülebilmektedir. Psikobiyotikler, sistemik inflamasyonu azaltarak ve nörotransmisyonu modüle ederek HPA ekseni de dahil olmak üzere MBBE eksenini düzenleyebilir. Psikobiyotikler, ileum ve kolondaki endokrin ve epitel hücreleri üzerinden hormonlar (dopamin, norepinefrin, adrenalin, beyin kaynaklý nörotrofik faktör) ve nörotransmitterlerin (gama aminobütirik asit, serotonin) salgýlanmasýnda rol almalarýnýn yaný sýra kýsa zincirli yað asitlerinin (KZYA) üretimine destek olarak depresyonda artan baðýrsak geçirgenliðini azaltýr ve dolaylý olarak nöroinflamasyonu hafifletebilir. Mevcut klinik çalýþmalara göre psikobiyotikler, depresyon semptomlarýný belirten ölçeklerin skorlarýnda azalmaya yol açabilir ve biliþsel geliþim açýsýndan olumlu etkilere sahip olabilir. MDB’si olan hastalarda psikobiyotik takviyesi uygulamasý, özellikle inflamasyonu azaltýcý etkileri olmak üzere, saðladýðý birçok faydalý etki sayesinde gözlenen semptomlarý tersine çevirebilir ve hastalýðýn þiddetlenmesini önleyebilir. Ancak psikobiyotik takviyesinin MDB üzerindeki etkilerini deðerlendiren klinik araþtýrmalar genellikle orta yaþ grubundaki yetiþkinleri kapsamakta ve psikobiyotik türleri, antidepresan kullanýmý ve incelenen parametreler açýsýndan farklýlýk göstermektedir. Bu yüzden, gençler ve yaþlýlar gibi spesifik yaþ gruplarýný da içerecek þekilde daha fazla klinik araþtýrma yapýlmasýna ihtiyaç vardýr. ORCID NO: 0000-0002-0472-7835
Anahtar Kelimeler: Psikobiyotik, Baðýrsak mikrobiyotasý, Majör depresif bozukluk
|
