Majör Depresif Bozukluk (MDB), önemli kişisel ve sosyoekonomik maliyetleri olan, orta yaş grubunda ve kadınlarda daha çok görülen yıkıcı, yaygın bir kronik hastalıktır. MDB, sürekli düşük ruh hali, körelmiş veya yokluk deneyimine sebep olmasının yanı sıra çok çeşitli bilişsel, fiziksel ve dolayısıyla yaşam kalitesine etki eden belirtilere de sebep olmaktadır. Nöroinflamasyon üzerindeki etkisi de dahil olmak üzere, bağışıklık sistemi, MDB’de önemli bir rol oynar. MDB’si olan bireylerin %40-60'ında, mikrobiyota-bağırsak-beyin ekseni (MBBE) kapsamında özellikle stresörlere tepki sonucu oluşan hipotalamik-pituiter-adrenal (HPA) eksen aktivitesinin düzensizliği görülebilmektedir. Psikobiyotikler, sistemik inflamasyonu azaltarak ve nörotransmisyonu modüle ederek HPA ekseni de dahil olmak üzere MBBE eksenini düzenleyebilir. Psikobiyotikler, ileum ve kolondaki endokrin ve epitel hücreleri üzerinden hormonlar (dopamin, norepinefrin, adrenalin, beyin kaynaklı nörotrofik faktör) ve nörotransmitterlerin (gama aminobütirik asit, serotonin) salgılanmasında rol almalarının yanı sıra kısa zincirli yağ asitlerinin (KZYA) üretimine destek olarak depresyonda artan bağırsak geçirgenliğini azaltır ve dolaylı olarak nöroinflamasyonu hafifletebilir. Mevcut klinik çalışmalara göre psikobiyotikler, depresyon semptomlarını belirten ölçeklerin skorlarında azalmaya yol açabilir ve bilişsel gelişim açısından olumlu etkilere sahip olabilir. MDB’si olan hastalarda psikobiyotik takviyesi uygulaması, özellikle inflamasyonu azaltıcı etkileri olmak üzere, sağladığı birçok faydalı etki sayesinde gözlenen semptomları tersine çevirebilir ve hastalığın şiddetlenmesini önleyebilir. Ancak psikobiyotik takviyesinin MDB üzerindeki etkilerini değerlendiren klinik araştırmalar genellikle orta yaş grubundaki yetişkinleri kapsamakta ve psikobiyotik türleri, antidepresan kullanımı ve incelenen parametreler açısından farklılık göstermektedir. Bu yüzden, gençler ve yaşlılar gibi spesifik yaş gruplarını da içerecek şekilde daha fazla klinik araştırma yapılmasına ihtiyaç vardır. ORCID NO: 0000-0002-0472-7835
Anahtar Kelimeler: Psikobiyotik, Bağırsak mikrobiyotası, Majör depresif bozukluk
|
