İnsanlığın maruz kaldığı son pandemi, çağımızdaki tüm teknolojik ilerlemelere rağmen enfeksiyonların hala önemli bir morbidite/mortalite kaynağı olarak yerini koruduğunu bir kez daha göstermiştir. Ne yazık ki, birkaç istisna dışında elimizde yeterli antiviral ilaçlar olmadığı gibi, mevcut antibiyotiklerin bir kısmına karşı da bakteriyel direnç gelişimi söz konusudur. Bu durumda, gerek hekimlerin, gerekse hastaların standart tedavilere destek olabilecek ilave tedavilere yönelmesi şaşırtıcı değildir. Bu bağlamda, çalışmamızda, Echinecea türlerinin kimyasal özelliklerini, antiviral/antioksidan/immünolojik/antiinflamatuar etkilerini, çeşitli sağlık sorunlarının profilaksi ve tedavisindekinin yerini gösteren çalışmaları derlemek amaçlanmıştır. Ekinezya, dünyada tedavide ve sağlığın korunmasında oldukça yaygın olarak kullanılan bir bitkidir. Genellikle üç türünden sağlık alanında yararlanılmaktadır: Echinaceae purpurea, Echinacea angustifolia ve Echinacea pallida. Alman E Komisyonu, Dünya Sağlık Örgütü ve Kanada Doğal Sağlık Ürünleri Kurumu, ekinezyayı üst solunum yolu enfeksiyonlarında önermektedir. İnfluenza virüsü enfeksiyonları tedavisinde kullanılan Oseltamivir gibi nöraminidaz inhibitörü ilaçlara direnç gelişimi olma olasılığı varken, ekinezya ile direnç gelişimi olmadığı, hatta, Oseltamivir’e direnç geliştirmiş olan virüslerin ekinezyaya duyarlılığının devam ettiği bildirilmiştir. Ekinezyanın Rhinovirus’un neden olduğu aşırı bronşiyal mukus sekresyonunu azalttığı; aknede topikal/oral formları ile sebasöz glandüler bölgede önemli bir patojen olan Propionibacterium acnes üzerinde baskılayıcı etkisi olduğu görülmüştür. Ekinezyanın Candida albicans, Streptococcus pyogenes, Hemophilus influenzae, Legionella pneumophila, Staphylococcus aerus, Klebsiella pneumoniae, Mycobacterium smegmatis, Clostridium difficile, Leishmania donovani, Trypanosoma brucei gibi pek çok fungal, bakteriyel ve paraziter ajan üzerinde de etkili olabileceği de bilinmektedir. Ekinezyanın hem doğal, hem adaptif immünite üzerinde etkisi olduğu düşünülmektedir. Ekinezyanın monosit, makrofaj ve doğal öldürücü hücreleri stimüle ettiği çeşitli in vitro çalışmalarla gösterilmiştir. Ekinezyanın içeriğinde bulunan alkamitlerin, kikorik asidin ve polisakkaritlerin immünostimülasyonda rolü olduğu düşünülmektedir. Bunun yanında, ekinezyanın antiinflamatuar etkisi olduğu, ayrıca polisakkaritlerin makrofajlardan interlökin-1 (IL-1), interlökin-6 (IL-6) ve tümör nekroz faktör-alfa (TNF-α) salgısını arttırdığı, insan bronş epiteli ve deri fibroblastı hücre serilerinde bakterilerce indüklenen proinflamatuar sitokinlere Echinacea purpurea’nın inhibitör etkisi olduğu gösterilmiştir. Ekinezyanın, alerjik yanıtta da etkili olabileceği düşündüren veriler vardır. ORCID NO: 0000-0003-2683-5076
Anahtar Kelimeler: Ekinezya, İmmünmodülatör, Antiviral, Antioksidan, İnfluenza
|
