Giriş: Multipl skleroz (MS) hastalarında motor, duyusal ve nöropsikiyatrik problemler, yorgunluk ve uyku sorunları gibi birçok semptom gelişebilmekte ve bu semptomlar hastaları yalnızlığa ve sosyal izolasyona sürükleyebilmektedir. Bu çalışmanın amacı MS’li bireylerde semptom yükü, sosyal izolasyon, yalnızlık ve yalnızlık tercihi arasındaki ilişkiyi incelemektir.
Materyal ve Metod: Tanımlayıcı nitelikte olan bu çalışma Kasım 2022- Şubat 2023 tarihleri arasında bir üniversite hastanesinin nöroloji polikliniğine kayıtlı MS hastaları ile gerçekleştirildi. 18 yaş üzeri, çalışmaya katılmaya istekli toplam 147 hasta çalışmaya dahil edildi. Veri toplamak amacıyla hasta bilgi formu, engellilik düzeyini belirlemek için Multipl Skleroz Semptom Ölçeği, Sosyal İzolasyon Ölçeği, Yalnızlık Ölçeği ve Yalnızlık Tercihi Ölçeği kullanıldı.
Bulgular: Çalışmaya katılan toplam 147 hastanın yaş ortalaması 40.23(±11.0) ve %66.7’si kadın idi. Hastaların %40.8’i ilk ve orta öğretim düzeyinde eğitime sahipti ve işsizlik oranı %5.4’tü. Hastaların semptom yükü ölçeği puanı 44.25(±19.9), sosyal izolasyon ölçeği puanı 16.90(±4.57), yalnızlık ölçeği puanı 21.57 (±5.30) ve yalnızlık tercihi ölçeği puanı ise 19.42 (±4.55) olarak bulunmuştur. Hastaların semptom yükü puanının yaş (p=0.025) ve hastalık süresi (p=0.037) ile pozitif korelasyon gösterdiği, eğitim durumuna (p=0.035) ve MS klinik tipine (p=0.023) göre de anlamlı farklılaştığı saptandı. Sosyal izolasyon (p=0.008) ve yalnızlık (p=0.006) ölçek puanlarının medeni duruma göre farklılaştığı, boşanmış/dul hastalarda daha sosyal izolasyon ve yalnızlık puanlarının daha yüksek olduğu görüldü. MS semptom ölçeği puanının sosyal izolasyon (p<0.001), yalnızlık (p<0.001) ve yalnızlık tercihi (p=0.029) ölçeklerinin tamamı ile anlamlı ve pozitif korelasyon gösterdiği belirlendi.
Sonuç: MS hastalarının semptom yükü arttıkça hastaların sosyal izolasyon ve yalnızlık düzeylerinin de arttığı görülmektedir. Dolayısıyla etkili semptom kontrolünün hastaların yalnızlık düzeyini azaltmada etkili olacağı söylenebilir.
Anahtar Kelimeler: Multipl Skleroz, Semptom Yükü, Yalnızlık, Sosyal İzolasyon, Yalnızlık Tercihi
|
