GİRİŞ ve AMAÇ: Son yıllarda bilişsel fonksiyonlarda bozulma giderek artmaktadır. Düzenli egzersizin bilişsel fonksiyonlarda iyileşmeyi sağladığı ve Alzheimer, demans gibi birçok nörodejeneratif hastalıklara karşı koruduğu çalışmalarla gösterilmiştir. Egzersiz kognisyon üzerindeki etkilerini hipokampusta beyin kaynaklı nörotrofik faktör (BDNF) düzeyini artırarak gerçekleştirir. Egzersiz sırasında artan laktat ve kemikten salgılanan osteokalsin hormonunun BDNF ile ilişkili olduğu düşünülmektedir. Ancak egzersizin tipine, yoğunluğuna ve süresine göre kognisyonda farklı etkiler görülebilmektedir. Çalışmada yüksek yoğunluklu aralıklı egzersiz (HIIT) ve gönüllü egzersizin bilişsel işlevler üzerine etkisi ve moleküler bağlantılarının araştırılmasını amaçladık.
GEREÇ ve YÖNTEM: Selçuk Üniversitesi Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurul’undan onayı alınan çalışmada 20 adet erkek Wistar albino sıçan kullanıldı ve sıçanlar rastgele kontrol (n=6), gönüllü egzersiz (n=6), yüksek yoğunluklu aralıklı egzersiz (n=8) olmak üzere 3 gruba ayrıldı. Egzersiz grupları protokollerine uygun şekilde 8 haftalık programa alındı. Son egzersizden 24 saat sonra sıçanlara kognitif fonksiyonlar için açık alan, yükseltilmiş artı labirent, ve Morris su labirenti testi uygulandı. Deney hayvanları anestezi altında intrakardiyak kan alımını takiben servikal dislokasyon yöntemi ile sakrifiye edildi ve analiz için hipokampus örnekleri çıkarıldı. Dokularda osteokalsin, Dickkopf-1 ve BDNF ekspresyonları RT-PCR ile değerlendirildi. Kan glikokortikoid ve BDNF düzeyleri ELISA yöntemi ile analiz edildi.
BULGULAR: Hipokampus dokusunda BDNF ekspresyonu HIIT grubunda kontrol grubuna göre yüksekti (p≤.0,05). Hipokampus dokusunda osteokalsin ve Dickkopf-1 ekspresyonları HIIT ve gönüllü egzersiz gruplarında kontrole göre yüksekti (p≤.0,05).
SONUÇ: HIIT kognisyonda gönüllü egzersize göre daha etkilidir. HIIT ve gönüllü egzersiz hipokampuste osteokalsin artışında etkilidir.
(Bildiri doktora tezinden üretilmiştir. ORCID NO: 0000-0002-0730-7895)
Anahtar Kelimeler: BDNF, Gönüllü Egzersiz, HIIT, Kognisyon, Osteokalsin
|
